Zasady udziału społeczeństwa przy opracowywaniu m.in. planów, programów, polityk w sprawie ochrony środowiska zostały sprecyzowane w ustawie z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Akt prawny opisuje kwestie udziału społeczeństwa przy opracowywaniu dokumentów, przy podejmowaniu decyzji dot. środowiska i jego ochrony oraz określił zasady i tryb postępowania podczas udostępniania informacji o środowisku. Zgodnie z art. 39 przedmiotowego aktu prawnego organy właściwe do opracowywania dokumentów wymagających udziału społeczeństwa (w tym do 31.12.2017 r. dyrektor RZGW) są zobowiązane podać do publicznej wiadomości informację o przystąpieniu do opracowania projektu dokumentu, możliwościach zapoznania się z nim i składania uwag. Dodatkowo wymagane jest wskazanie terminu wnoszenia uwag wraz z podaniem nazwy organu właściwego do ich rozpatrzenia. Powinna zostać przekazana także informacja w sprawie transgranicznego oddziaływania planu, programu na środowisko - oczywiście w przypadku, gdy jest ono prowadzone. W myśl art. 3 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy przez podanie informacji do publicznej wiadomości ustawodawca rozumie m.in. udostępnienie jej na stronie Biuletynu Informacji Publicznej, ogłoszenie informacji w sposób zwyczajowo przyjęty w siedzibie organu właściwego w sprawie, czy też ogłoszenie informacji w przypadku projektu dokumentu w prasie o odpowiednim do jego rodzaju zasięgu. Na mocy przedmiotowej ustawy organ opracowujący projekt dokumentu po rozpatrzeniu wszelkich uwag, opinii, wniosków jest zobowiązany dołączyć do przyjętego ostatecznie planu, programu, stosowne podsumowanie zawierające m.in. informację o prowadzonej procedurze udziału społeczeństwa, wnoszone uwagi oraz uzasadnienie stopnia ich uwzględnienia.
Przepisy szczególne mogą jednak precyzować wymogi związane z prowadzonymi konsultacjami konkretnych dokumentów. Taka sytuacja ma miejsce m.in. w odniesieniu do konsultacji wymaganych Dyrektywą 2000/60/WE tzw. Ramową Dyrektywą Wodną, gdzie termin ich prowadzenia wynosi minimum 6 miesięcy, a nie 21 dni, tak jak w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 2017 r. za prowadzenie przedmiotowych konsultacji odpowiedzialny jest minister właściwy ds. gospodarki wodnej (obecnie Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej). Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie wspomaga go w tych działaniach.